بررسی دو حکایت از باب سوم مرزبان نامه بر بنیاد «الگوی کنش» گریماس

نویسندگان

نسرین علی اکبری

خدیجه محمدی

سمیرا ریزه وندی

چکیده

ساختارگرایی یکی از رایج­ترین و دیرپاترین مکتب­های روایت شناسی است. این دیدگاه به پیروی از زبانشناسی پایه ریزی شد؛و در پی تدوین دستور زبان داستان بود تا بتواند ساختار روایت­های پایه(هسته) را توضیح دهد. بر اساس نظر گریماس(a.j.greimas) هر داستان از تعدادی پی­رفت و هر پی­رفت از تعدادی الگوی کنش تشکیل شده است. مرزبان­نامه یکی از آثار تمثیلی زبان فارسی است که سعدالدین وراوینی در اوایل قرن هفتم آن را از زبان طبری کهن به نثر فنی فارسی و به شیوة کلیله و دمنه ترجمه کرده است. ساختار منسجم و جنبه های روایی این اثر، سبب شده است که بتوان آن را از چشم­انداز نظریه­های نقد ادبی بازخوانی کرد. ازاینروی، کنش­های( action) دو حکایت کنشگر محور داستان «شاه اردشیر و دانای مهران به» و داستان «سه شریک راهزن»  از باب سوم که با طرح (plot) باب سوم پیوند دارد، با رویکرد گریماس بررسی می­شود. در این مقاله بر پایة  رویکرد گریماس نشان داده شده که این شیوه برای بررسی حکایت­های فارسی از چه میزان توانایی برخوردار است. روشن شد که در این حکایت­ها، کنشگرها مهمترین تشکیل دهندة  عناصر داستان هستند که علاوه بر شخصیّت­های اصلی، مفاهیم انتزاعی، ویژگی­های شخصیّتی و ظاهری شخصیّت­ها را نیز دربر می­گیرند.

برای دانلود باید عضویت طلایی داشته باشید

برای دانلود متن کامل این مقاله و بیش از 32 میلیون مقاله دیگر ابتدا ثبت نام کنید

اگر عضو سایت هستید لطفا وارد حساب کاربری خود شوید

منابع مشابه

دیالکتیک در باب اول مرزبان نامه

در این مقاله سعی بر آن است  تا با روش تحلیل ساختارشکنانه‌ی دریدا باب اول مرزبان نامه را – که به شیوه‌ی حکایت در حکایت است_ ساختارشکنی کنیم و پیوندش را با دیالکتیک هگل نشان دهیم. شخصیّت‌های اصلی این باب، مرزبان و دستور هستند. نگرش ساختارشکنانه‌ی دریدا برای ما روشن می‌سازد که بین این دو شخصیّت به ظاهر متضاد، ضدیتی وجود ندارد. در واقع این دو همچون دو همکار یا دو هم بازی هستند که وجود آن‌ها برای کامل...

متن کامل

بررسی ساختارگرایانه پیرنگ حکایت های مرزبان نامه

بررسی داستان و داستان واره های کهن فارسی، بر پایه روش ساختارگرایانه می تواند از منظری کلّی به شناسایی گونه های روایت پردازی در متون مختلف بینجامد. این نگاه کلّی، امکان مقایسه و تحلیل ساختارهای گوناگون روایات را فراهم می آورد و با بررسی متون مختلف از این منظر، می توان تحوّلات و سیر تکامل روایت پردازی در ادبیّات فارسی را به صورت تاریخی پیگیری کرد. در این مقاله، پیرنگ حکایت های مرزبان نامه بررسی می شو...

متن کامل

شرح و بررسی سطرهایی از مرزبان نامه

در این جُستار دو سطر از کتاب مرزبان‌نامه شرح و معنی شده‌است. علامه محمد قزوینی در برابر این دو سطر، علامتِ پرسش قرار داده و در ضبط برخی واژه‌ها و نیز معنی آن‌ها اظهار تردید کرده است. مرحوم خطیب­رهبر دو سطرِ مذکور را بی­معنی دانسته‌است و محمد روشن نیز با تغییر واژه­ای از این سطرها متن را دچار پیچیدگی بیشتری کرده و البته از معنی دقیق عبارات سخنی نگفته‌است. آنچه سطرهای مورد بحث را دچار اختلال و پیچید...

متن کامل

نقد صورت گرایانه حکایت های مرزبان نامه

مرزبان نامه از آثار برجسته زبان فارسی است که تاکنون در زمینه نقد صورت گرایانه و بررسی اجزای داستانی حکایت های آن، تحقیق علمی و مستقلی انجام نشده است. در پایان نامه حاضر به ارائه تحلیل و طبقه بندی روش مند عناصر داستانی چون پیرنگ، شخصیّت، زاویه دید، درون مایه و ... در حکایت های مرزبان نامه براساس نظریه نقد صورت گرایانه و تعیین میزان تناسب و هماهنگی این اجزا و یک پارچگی و انسجام اثر پرداخته شده است...

مرزبان نامه یادگاری از ایران عهد ساسانی

مرزبان نامه دربردارنده داستان ها و حکایتهای بسیار کهن است و باور بر این است که این کتاب در اصل به یکی از گویش های فارسی میانه و آن طوری که وراوینی می گوید به زبان طبری کهن تألیف شده بوده است که دو بار به طور جداگانه توسط سعدالدین وراوینی و محمد بن غازی ملطیوی به نثر فنی فارسی دری برگردانده شده است. با بررسی درونمایه داستان های آن مشخص می شود که طبق گفته وراوینی اصل کتاب از سابقه ای کهن و حتی که...

متن کامل

منابع من

با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید


عنوان ژورنال:
کاوش نامه زبان و ادبیات فارسی

ناشر: دانشگاه یزد

ISSN 1735-9589

دوره 15

شماره 28 2013

میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com

copyright © 2015-2023